Kalfjes bij hun moeder, goed idee?

Een blog uit eigen ervaring. Maatschappelijk gezien is het een heet hangijzer. Veel dierenactivisten willen graag dat de kalfjes bij de koe blijven. Maar wat houdt het in voor de boer? Eén van onze doelen is om koeien te houden die 15 jaar meegaan, en dan vooral op gras. Hoe moeten we dit aanpakken? We hebben daarin verschillende proeven gedaan.

Onze ervaringen van het eerste jaar

Het eerste jaar probeerden wij om vier kalveren bij de moeder te houden. Dat was een prachtig gezicht, maar er zaten nogal wat haken en ogen aan. We hadden alleen de vaarzen (koeien die voor de eerste keer moeder zijn geworden) aan de melk. Als één van de kalfjes om melk vroeg stonden alle koeien direct paraat en hielden hun melk op. Het kalf komt altijd op de eerste plek, daarna de boer. Een moeder houdt instinctief melk achter voor haar kalfje. Er komt wel melk, maar de toeschietreflex blijft uit. Als dat bij één koe gebeurt vinden we dat niet zo erg, maar als het bij alle koeien gebeurt is het onmogelijk om een financieel gezonde boerderij op te bouwen.

Daarom gaven we het eerste jaar al onze kalveren melk met de emmer. Ongeveer zes tot acht liter jerseymelk per dag voor een periode van 14 weken. Daarna speenden we de gezonde kalveren af en lieten ze over aan het voorjaarsgras. Dat ging helaas fout, omdat de pens en de darmen van het kalf nog niet in staat zijn om voldoende eiwit uit het gras te halen om zich goed te ontwikkelen. Afspenen op 12 weken is in de gangbare melkveehouderij heel gewoon, omdat daar genoeg luxe krachtvoer beschikbaar is om de kalveren mee te voeren. Maar wij willen wij kalveren geen granen voeren, dus deze optie viel af. Onze kalveren kregen een enorme groeiachterstand, en hebben dit na drie jaar nog niet ingehaald. Dat is doodzonde natuurlijk, vooral omdat we in het begin wilden besparen op krachtvoer en melk. In plaats daarvan hebben we nu een lichting vaarzen die 100 procent te duur was.

Wat kon er beter?

Het tweede jaar deden we weer een kleine proef met de kalveren bij hun moeder. Zes van de 15 kalveren konden onbeperkt melk drinken en met de kudde meegaan. Dat was fascinerend omdat de inmiddels oudere koeien hun melk niet ophielden, was dit probleem opgelost. Ook groeiden de kalveren als kool, waren (te) snel ter been en werden niet ziek. Kerngezond dus! Maar wat vooral opviel was dat de moeders de kalveren direct leerden om hooi en gras te eten.

Wat zeggen anderen?

De adviseurs zeggen: “Beste boer, als jij jouw kalveren geen granen voert hebben ze een achterstand op de pensontwikkeling!”

Volgens onderzoek is de pens anders ontwikkeld van kalveren die alleen gras en melk krijgen. Dat is spannend want we melken alleen op gras, zonder granen dus. Het kalf eet veel sneller hooi en gras als ze bij haar moeder loopt, in vergelijking met een opvoeding door de boer. Alleen vind ik het zo vreemd dat een dier dat alleen gras en melk krijgt, minder efficient is in het omzetten van het gras naar melk. Ik denk dat we pas over een paar jaar genoeg ervaring hebben om hier goed antwoord op te geven.

De collega’s zeggen: “Beste boer, als jij jouw kalveren onbeperkt melk laat drinken heb je veel minder melk om te verkopen! Waar betaal je de rekeningen dan van?”

Daar was ik inderdaad ook bang voor. Maar we hopen, en verwachten, dat het kalf de extra melk die ze drinkt (laten we zeggen 500 liter extra) tijdens haar eerste lactatie alweer compenseert. De eerste twee kalfjes (waaronder Valentijn en Elianne) van 2015 hebben nu allebei gekalfd toen ze 20 maanden oud waren. Ze geven niet opvallend meer melk dan hun groepsgenoten die 24 maanden oud zijn. Maar ze geven wél vier maanden langer melk tijdens hun eerste lactatie! Daarbij merken we dat de voerefficiëntie enorm is in de eerste maanden van een kalf. Elke liter melk de ze drinkt wordt omgezet in groei.

De dierenartsen zeggen: “Beste boer, als jij jouw kalveren in de kudde laat opgroeien kun je ze allemaal besmetten met dierziekten!”

Dit is het meest vage onderwerp omdat we hier binnen één jaar geen antwoord op hebben. We doen mee aan alle programma’s en hebben de hoogst haalbare ziektestatus. Als koeien drager blijken te zijn van een bepaalde ziekte verkopen we ze direct, maar we kunnen nooit uitsluiten dat ze de hele koppel kalveren besmet. Wat we wel weten is dat kalveren die verzorgd zijn door hun moeder nooit ziek worden. Ze hebben heel veel verse biest tot hun beschikking. Ook in de melk later in de lactatie zitten nog antistoffen. Onder babyvoedingreclames staat niet voor niks: “Niets is beter dan moedermelk”.

Bovendien heeft het kalf ook een goede invloed op de moeder. Na de geboorte likt de moeder haar kalf helemaal schoon, en stimuleert daarmee de bloedsomloop van het kalfje. Maar wat ook erg interessant is: het slijm op de huid van het kalfje heeft een extreem hoge energetische waarde. Ook in de nageboorte zit veel energie, en dit eet de koe ook op. Dit alles is een enorme boost voor de pensenergie en zorgt voor een vliegende start van de lactatie. Fascinerend!

Wat doen we nu?

We gaan door met het plaatsen van kalveren bij hun moeder. Als de koeien in de winter op stal staan doen we zelfs meerdere kalveren bij één moeder. Dat komt vooral omdat we de stal te gevaarlijk vinden voor de kalfjes. Tijdens het weideseizoen gaan de kalveren mee de kudde in en blijven de pasgeboren kalfjes bij hun eigen moeder. Alhoewel het kalf meestal niet honkvast is, en soms stiekem een slokje melk bij andere koeien scoort. We houden maar 20 kalveren en vier stieren per jaar aan. De andere kalfjes verkopen we op een leeftijd van twee tot drie weken aan andere boeren. Hun moeders hebben daardoor langer last van het gemis ten opzichte van koeien waarvan ze het kalf direct na de geboorte weghalen, dat is minder leuk.

In deze vlog vertel ik wat over Rianne die bij haar moeder mag blijven